18/05/2022, 07:35
Kekemelik: Efsaneye Karşı Gerçek
Kekemelik uzmanı Catherine Montgomery'nin kekeme kör bir hastası vardı. Bir keresinde biri ona hayatta neyin daha zor olduğunu sormuş: körlük mü yoksa kekemelik mi?Montgomery, "Adam bir an düşündü," diye hatırlıyor. “Sonra, 'Kekemelik - çünkü benim körlüğümün aksine, insanlar kekemeliğin benim kontrolüm dışında olduğunu anlamıyorlar' diye yanıtladı.”
“İlginç, değil mi?” diyor. “Kör birine 'Yavaşla ve görebileceksin' veya 'Biraz daha fazla denersen görebilirsin' demeyi asla düşünmezsin. Ancak çoğumuz, kekeme bir kişi rahatlarsa ve biraz daha fazla çabalarsa akıcı konuşabileceğini düşünür. Durum böyle değil," diyor Montgomery, MS, CCC-SLP, New York City, NY'deki Amerikan Kekemelik Enstitüsü'nün yönetici direktörü ve kurucusu
Kekemelik, akıcı konuşmada kronik bir güçlük veya kesintidir. Ses, hece, kelime veya cümle tekrarları ile karakterize edilir; kelime seçimlerinde tereddütler, dolgular (um, ah) ve revizyonlar. Ayrıca seslerin doğal olmayan şekilde uzamasını ve bir sesin sıkışıp kaldığı ve dışarı çıkmadığı blokları da içerebilir. Kekemeye kas gerginliği, yüz tikleri ve yüz buruşturma eşlik edebilir.
Kimse buna neyin sebep olduğunu tam olarak bilmiyor, ancak araştırmacılar güçlü bir genetik bileşene sahip nörolojik bir temel olduğuna inanıyor. Şu anda, tıp topluluğu kekemeliği psikiyatrik bir bozukluk olarak sınıflandırıyor - tıpkı şizofreni ve bipolar bozukluk gibi.
UC Irvine'deki California Üniversitesi'nde psikiyatri bölümünde klinik profesör yardımcısı ve uzmanlık eğitimi direktörü olan Gerald Maguire, "Muhtemelen kekemeliğe neden olabilecek birden fazla faktör vardır" diyor. "Güçlü bir genetik bileşen var - kekemelik ailelerde var. Ama genetiğin bir kombinasyonu olabilir, nörolojik bir şey ve çevresel bir şey. Tüm kekemelerin yaklaşık yüzde 99'u bu bozukluğu çocuklukta – genellikle 9 veya 10 yaşından önce – geliştirdiğinden, gelişmekte olan beyinde bir şeylerin meydana geldiğini gösterir.
Kekemelik Maguire, "Kekemeliğin şizofreni ve bipolar bozuklukla aynı kategoride bir beyin bozukluğu olduğu fikri çok tartışmalı" diyor. Aslında, kekemeliği psikiyatriden başka bir şey olarak yeniden sınıflandırmaya yönelik bir baskı var. Maguire, "Bazıları, çoğu kişi tarafından zaten çok yanlış anlaşılan bir bozukluğa damga vurduğunu düşünüyor" dedi.
Araştırmacıların kekemelik hakkında bildikleri arasında duygusal veya psikolojik sorunlardan kaynaklanmadığı da yer alıyor. Düşük zeka belirtisi değildir. Ortalama kekeme IQ'su ulusal ortalamadan 14 puan daha yüksektir. Ve bu bir sinir bozukluğu veya stresin neden olduğu bir durum değildir. Montgomery, “Stres kekemeliğe neden olsaydı, hepimiz kekeme olurduk” diyor. Bununla birlikte, kekemelik kaygı veya stres ile daha da kötüleşebilir. Ve kaygı ve stres kekemeliğin bir ürünü olabilir.
Kekemeliğe İki Katman
Montgomery, kekemeliğin gerçekten iki katmanı olduğunu söylüyor.
Montgomery, "Nörolojik-genetik-çevresel katman var ve sonra kafa katmanınızın içinde devam eden kısım, koşullu veya öğrenilmiş yanıt var" dedi. “Örneğin, anaokulunun ilk gününde anne, öğretmeniyle tanışmak için küçük Michael'ı elinden tutar. Öğretmen gülümseyerek Michael'a 'Adın ne?' diye sorar. Ve daha önce hiç kekeme olmamasına rağmen, 'MM-Michael' diyor. Ve bir yanıt görür - belki öğretmen bir dakikalığına gülümsemeyi bırakır ya da anne elini daha sıkı tutar. Bilinçli veya bilinçsiz olarak 'Adımı söylemekte zorlanıyorum' diye düşünebilir.
Montgomery, "Bir dahaki sefere birisi adını sorduğunda, adını ilk kez söylemekte zorlandığı anı yaşıyor, bu da bir savaş ya da uçuş tepkisi oluşturuyor ve adının ağzından kekeliyor" diyor.
Desen müdahale olmadan devam edebilir. Araştırmalar, 7 yaşına kadar çocukların konuşma güçlükleri hakkında tutum ve duygular geliştirmeye başladığını ve 12 yaşına kadar konuşma kalıplarının belirlendiğini gösteriyor ki bu da kekemeliğin üstesinden gelmeyi zorlaştırıyor.
Pittsburgh Üniversitesi'nde yardımcı doçent, Pittsburgh Çocuk Hastanesi'nde klinik araştırma danışmanı ve yardımcı doçent olan Scott Yaruss, “Pek çok çocuk gelişimlerinin bir dönemi olarak kekemelik yaşar - ve bu çoğu çocuk için sorun değil” diyor. - Batı Pensilvanya Kekemelik Merkezi'nin direktörü.
Aslında araştırmacılar, dört Amerikan okul öncesi çocuğundan birinin bir noktada kekelediğini söylüyor. Bununla birlikte, ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Departmanına göre, daha büyük çocuklarda 30'dan sadece biri gerçek kekemelik sorunları geliştiriyor.
Yaruss, "Çoğu iyileşiyor - ama bazıları daha da kötüleşiyor" diye ekliyor. "Sorun şu ki, şu anda kimin gelişiminde normal olarak kekemelik yaptığını ve kimin sorun riski altında olduğunu söylemek zor. Yıllarca tavsiye hiçbir şey yapmamaktı. Bunu görmezden gelin ve muhtemelen ortadan kalkacaktır. Bu artık doğru değil. Bugün en iyi tavsiye, çocuğunuzun kekemelik konusunda uzmanlaşmış bir konuşma dili patoloğu tarafından değerlendirilmesidir.”
American Speech-Hearing-Language Association (bu, American Medical Association'ın konuşma patologları için eşdeğeri) tarafından sertifikalandırılmış konuşma dili patologları, adlarından sonra CCC-SLP harflerine sahiptir. "Klinik Yeterlilik Sertifikası - Konuşma Dili Patoloğu" anlamına gelir.
Çoğu uzman, çocuğunuzun kekemeliğinin fiziksel farkındalığını göstermeye başlarsa değerlendirilmesi gerektiği konusunda hemfikirdir. Sinirli, sıkıntılı veya endişeli mi oluyor? Sözcükleri ağzından çıkarmakta güçlük çektiğinde geriliyor veya kaslarını sıkıyor mu?
İkinci sinyal aile öyküsüdür. Yaruss, "Her kekeme çocuğu kekeme olmaz" diyor. "Fakat kekemelik ailelerde görüldüğü için beklemeye gerek yok."
Araştırmacılar, çocukların kekelemeyi bir ebeveynden öğrenmediğini söylüyor. Ancak kekemeliğin getirdiği hüsranı ebeveynden öğrenebilirler.
Yaruss, tedavinin genellikle kekemelik yaşına göre değiştiğini söylüyor. Ve farklı terapiler farklı çocuklar için çalışır. Kekemelik konusunda uzmanlaşmış bir konuşma dili patoloğu, çocuğunuzu doğru terapiyle eşleştirebilir.
Çok küçük bir çocuğu tedavi etmek için, konuşma patoloğu genellikle aile ile birlikte çalışarak güverteyi çocuğun lehine mümkün olduğunca akıcı hale getirmeye yardımcı olur. Bu, ebeveynleri sohbet için sakin bir ortam oluşturmaya teşvik etmeyi, aynı anda yalnızca bir kişinin konuşmasını sağlamayı ve çocuğun konuşmak için acele etmemesini sağlamayı içerebilir. “Çocuk 7 yaşına yaklaştıkça çocukla daha çok, aileyle daha az çalışmaya başlıyoruz” diyor. “Çocuğu daha yavaş konuşmaya teşvik ediyoruz ve belirli terapilerle çocuğun konuşmasını şekillendirmeye yardımcı oluyoruz.”
Yetişkinlerde, yaklaşım üç yönlü bir bilişsel-davranışçı terapi yaklaşımını içerebilir (kekemelik ile buna tepkiniz arasındaki bağlantıyı zayıflatmaya yardımcı olmak ve kekemelik konusunda sizi neyin kötü hissettirdiği konusundaki düşünce kalıplarınızı değiştirmeye yardımcı olmak için), konuşma terapisi ve ilaç.
UC Irvine'de, Maguire şu anda yetişkinlerde şizofreni ve Tourette Sendromunu tedavi etmek için kullanılan yeni nesil ilaçlar üzerinde klinik deneyler yürütüyor. Bu ilaçlar - risperidon (Risperdal) ve olanzapin (Zyprexa) - dopamin blokerleridir. Dopamin, bir hücreden diğerine mesajlar gönderen bir nörotransmitter kimyasaldır.
Araştırmalar, kekemelerin beynin bir bölgesinde çok yüksek dopamin seviyelerine sahip olabileceğini gösteriyor. İlaçlar, kekemeliği teşvik eden dürtüleri engellemek için tasarlanmıştır. Aynı zamanda denemelere katılan Maguire, sonuçların çok olumlu olduğunu söylüyor.
Ama şimdilik, Maguire, kekemeliği yenmenin en iyi yolunun erken müdahale olduğunu söylüyor. “Terapi ne kadar erken gerçekleşirse, kekemeliğin çözümünde sonuçlar o kadar iyi olur” diyor.
Yaruss kabul eder. “Anahtar, akıcılığı kökleşmeden ve çocuk 'konuşmakta iyi değilim' diye inanmaya başlamadan önce onu yakalamaktır. Ancak şunu bilmek de önemlidir: Kekeleyen bir kişi, dünyada kekeme olmayan birinin yapabileceği her şeyi yapabilir” diye ekliyor.
Rf:
psychcentral.com